Trong suốt hơn nửa thế kỷ, nhựa epoxy đã khẳng định vị thế không thể thay thế trong nhiều ngành công nghiệp từ xây dựng, điện – điện tử, hàng không vũ trụ cho đến chế tạo vật liệu composite và trang trí nghệ thuật. Với độ bám dính vượt trội, khả năng chịu lực, kháng hóa chất, độ bền nhiệt cao và tính thẩm mĩ cao, epoxy là lựa chọn lý tưởng trong các ứng dụng đòi hỏi độ chính xác và độ bền lâu dài. Tuy nhiên, các ưu điểm vượt trội của epoxy chỉ phát huy tối đa khi được sử dụng đúng cách. Trong thực tế, không ít dự án thất bại hoặc sản phẩm bị lỗi chỉ vì những sai sót tưởng chừng nhỏ trong quá trình pha trộn, thi công hoặc xử lý bề mặt. Những lỗi này không chỉ gây tổn thất về chi phí, thời gian mà còn ảnh hưởng đến uy tín về mặt chuyên môn. Dưới đây là những lỗi phổ biến trong thực tế sản xuất và ứng dụng epoxy – cùng các giải pháp kỹ thuật cụ thể nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm tối ưu.
1. Tỷ lệ pha trộn không chính xác
- Vấn đề
Một trong những lỗi nghiêm trọng nhất là pha trộn sai tỷ lệ giữa nhựa epoxy (phần A) và chất đóng rắn (phần B). Điều này dẫn đến hiện tượng đóng rắn không hoàn toàn, bề mặt dính, mềm, tỏa nhiệt mạnh, sản phẩm bị ngã vàng hoặc có vết rỗ khí. Nguyên nhân thường gặp phải là do không đọc kỹ TDS ( Technical Data sheet) nên người dùng rất dễ bị nhầm lẫn giữa tỷ lệ pha trộn của 2 chất, sự nhầm lẫn giữa pha theo thể tích thay vì phải pha theo khối lượng. Hoặc sử dụng dụng cụ đo không chính xác, một số người dùng cố ý pha thiếu hoặc dư đóng rắn nhằm kéo dài thời gian pot life hoặc ép sản phẩm đóng rắn nhanh hơn,… Những nguyên nhân trên sẽ làm ảnh hưởng đến tính chất của sản phẩm epoxy và làm cho cho sản phẩm gặp những khuyết tật không mong muốn.
- Giải pháp
– Sử dụng cân điện tử chính xác thay vì pha theo thể tích nếu tỷ trọng giữa 2 phần không tương đồng.
– Vì tỷ lệ pha trộn của Epoxy và chất đóng rắn được xác định dựa trên trọng lượng đương lượng (EEW) của Epoxy và trọng lượng đương lượng hydro amin (AHEW) của chất đóng rắn nên cần đọc kỹ tài liệu kỹ thuật của nhà sản xuất và không tự ý điều chỉnh tỷ lệ.
2. Trộn không đều
- Vấn đề
Pha đúng tỷ lệ nhưng trộn không đều cũng gây hiện tượng đóng rắn không hoàn toàn cục bộ, xuất hiện mảng mềm hoặc dính. Nguyên nhân có thể là do hỗn hợp bám ở thành và đáy thường là nơi chưa được trộn đều, thời gian khuấy quá ngắn, sử dụng dụng cụ khuấy không phù hợp,…
- Giải pháp
– Khuấy kỹ theo nguyên tắc từ đáy lên và xoay tròn đều, tránh để vật liệu bám ở thành và đáy cốc.
– Dùng máy khuấy tốc độ thấp với cánh khuấy phù hợp để tránh tạo bọt khí và đảm bảo đồng nhất.
– Sau khi khuấy, nên để yên hỗn hợp vài phút để khí thoát ra bớt trước khi thi công.
3. Bong tróc, tách lớp sau khi đóng rắn
- Vấn đề
Lỗi này thường xuất phát từ bề mặt không được xử lý đúng cách (dính bụi, dầu mỡ, độ ẩm) hoặc vật liệu nền không tương thích. Thi công trong điều kiện thời tiết hoặc môi trường xấu, không phù hợp với các điều kiện cơ bản của quá trình thi công sàn epoxy cũng sẽ dẫn đến các vấn đề về chất lượng.
- Giải pháp
– Làm sạch bề mặt nền bằng dung môi chuyên dụng (acetone, IPA).
– Mài nhám để tăng độ nhám cơ học, đặc biệt với bề mặt kim loại hoặc bê tông.
– Trong một số ứng dụng đặc biệt, nên sử dụng lớp lót epoxy để tăng cường độ bám dính.
4. Xuất hiện bọt khí hoặc bề mặt không láng mịn
- Vấn đề
Bọt khí hình thành do trộn mạnh tay, thi công trong môi trường ẩm hoặc vật liệu nền thoát khí, ngoài ra việc sử dụng sản phẩm giá rẻ không rõ nguồn gốc, chất lượng thấp cũng là nguyên nhân gây ra các vấn đề không mong muốn trong lúc sử dụng hoặc thi công.
- Giải pháp
– Dùng súng khò nóng hoặc buồng hút chân không để loại bỏ bọt khí sau khi đổ.
– Thi công trong môi trường khô ráo, nhiệt độ ổn định từ 23–25°C.
– Đối với bề mặt xốp (gỗ, bê tông…), nên quét lớp “Sealer Coat” mỏng trước để làm kín bề mặt.
5. Khả năng thẩm thấu kém (đặc biệt trong vật liệu composite) và các bề mặt khác
- Vấn đề
Sử dụng nhựa epoxy có độ nhớt cao, cản trở khả năng chảy và thẩm thấu vào sợi gia cường dẫn đến các đặc tính cơ học của composite kém hơn so với mong đợi, đặc biệt là độ bền cắt và độ bền uốn giữa các lớp, cho thấy liên kết kém giữa sợi và nhựa. Ngoài ra bề mặt vật liệu còn bụi, dầu mỡ, nước, sáp hoặc tạp chất sẽ ngăn cản epoxy tiếp xúc và thẫm thấu. Nếu thời gian thi công quá lâu ( vượt pot life) và bắt đầu gel hóa thì khả năng thẩm thấu cũng sẽ giảm mạnh.
- Giải pháp
– Sử dụng nhựa epoxy có độ nhớt phù hợp với phương pháp gia công hoặc đối với epoxy có độ nhớt cao có thể sử dụng chất pha loảng phản ứng như (AGE) hoặc các loại dung môi khác phù hợp với sản phẩm epoxy và quá trình để tăng khả năng thẩm thấu.
– Vệ sinh kỹ bề mặt bằng dung môi như acetone, cồn, xăng thơm,… Dùng giấy nhám để làm nhám bề mặt.
6. Hiện tượng đổi màu, ngã vàng theo thời gian
- Vấn đề
Một số loại epoxy có xu hướng bị oxy hóa hoặc phân hủy dưới tia UV, dẫn đến ngả vàng, mất thẩm mỹ. có hai nguyên nhân dẫn tới vấn đề trên là ánh sáng và cấu trúc của phân tử Epoxy. Ngoài ra việc sử dụng epoxy để đổ khuôn quá dày cũng sẽ làm cho sản phẩm bị ngả vàng do phản ứng tỏa nhiệt không được kiểm soát.
- Giải pháp
– Quá trình ngả vàng là sự tấn công của các gốc tự do kết hợp với oxy trong không khí. Giải pháp tối ưu hiện nay là bổ sung chất hấp thụ tia cực tím (UV Absorber). Cơ chế của chất này là hấp thụ các gốc tự do, ngăn ngừa gốc tự do bị oxy hóa và tránh gây ra hiện tượng ngả vàng.”
– Phủ lớp sơn UV protection hoặc polyurethane lên bề mặt epoxy sau khi đóng rắn.
– Trong ứng dụng trang trí (bàn epoxy resin, tranh), nên ưu tiên các dòng “UV-Stable”.
– Trộn theo từng mẻ nhỏ, sử dụng hoặc đổ ra bề bặt có độ dày vừa phải để tránh sự tỏa nhiệt mạnh của phản ứng.
Kết luận
Việc thi công epoxy không chỉ đơn giản là “pha và đổ”. Đằng sau mỗi ứng dụng thành công là sự hiểu biết sâu sắc về hóa lý polymer, cơ học vật liệu và kỹ thuật thi công. Bằng việc sử dụng sản phẩn chất lượng, uy tính, kiểm soát chặt chẽ từng công đoạn từ pha trộn, xử lý bề mặt đến kiểm soát môi trường chúng ta không chỉ đảm bảo tính thẩm mỹ và hiệu năng cho sản phẩm, mà còn khẳng định sự chuyên nghiệp nghiệp của mình trong lĩnh vực keo, sơn sàn và vật liệu composite…
